Osmanlı Devleti, zaman içerisinde Avrupa’da meydana gelen bilim ve teknolojideki gelişmelerin askeri, iktisadi, siyasi ve sosyal alanda oynadığı güçlü rolü kavramış ve önce askeri, sonra sivil alandaki eğitim kurumlarında modernleşme faaliyetlerine başlamıştır. Eğitimde başlayan bu yenileşme hareketleri, merkezileşme ve modernleşmenin de öncüsü olmuş; sadece payitaht ve çevresi için değil, taşrada da ilköğretimden başlamak üzere bir dizi yeni okul açma, yeni usulde eğitim-öğretim yapma faaliyetleri hız kazanmıştır.

Bu çalışma, Trabzon gibi tarih boyunca önemli konuma sahip olmuş bir vilayetin, Tanzimat Fermanı’ndan Cumhuriyet’in ilanına kadarki zaman diliminde, merkezinde yürütülen okullaşma sürecini incelemektedir. Böylece, bir yandan önemli bir taşra vilayeti olan Trabzon’da eğitim alanında yaşanan gelişmelerin şehir hayatında ne gibi değişmelere neden olduğu daha iyi anlaşılacağı gibi öte yandan Osmanlı modernleşmesi içindeki rolüne de ışık tutulmuş olacaktır.