Bu kitap *şuur’un* kaynağı, mahiyeti ve teşkil esasları üzerine *nazariyat (theoria)* ve *suret nazariyat’ı* vasıtasıyla bir incelemedir.

Hem *nazariyat (theoria)* hem de *suret nazariyat’ı*, *müteşekkil dil theo-gonia’sı’dır*.

*Müteşekkil dil theo-gonia’sı*, ayrıntıya girmeden ifade edersek, *müteşekkil dil doğ’u’ş’u’na* mahsus *fikriyat’tır (logia)*.

*Nazariyat (theoria)* esasında *müteşekkil dil*, *aş’kın’a* mahsus *suret* olarak *(müteşekkil) psukhe suret’i’dir*; *suret nazariyat’ı* esasında *müteşekkil dil* ise, *aş’kın’a* mahsus suret olarak *nazar’i musiki’dir*.

*Aş’kın’a* mahsus *suret*, *bir’dir*.

*(Müteşekkil) psukhe suret’i*, bu bakımdan, *aş’kın’a* mahsus *suret’in*, *nisbet (ratio)* yüzüdür; *nazar’i musiki* ise *gayr’ı nisbet (ir-ratio)* yüzü.

*Aş’kın’a* mahsus *suret’in*, *nisbet (ratio)* yüzü, *zihn’e (mens)* mahsusen *kıyas’ın* ve *muhakeme’nin* esasıdır; *gayr’ı nisbet (ir-ratio)* yüzü ise, *evvel mahfuz’a* mahsusen *hatırla’ma’nın* esası.

Bu bakımdan *şuur’u*, yukarıda belirtilen manada *müteşekkil dil* esasında ele aldık.

*Aş’kın*, *suret’i* itibariyle, *müteşekkil dil’dir*.

*Şuur*, *suret’in, kendi’ni idrak cihet’i’dir*.

*Aş’kın’a* mahsus *şuur* ile, bu bakımdan *müteşekkil dil’in, kendi’ni idrak cihet’i’ni* kastediyoruz.

*Müteşekkil dil*, *suret’ler’e* mahsus *bir’li’k’tir (unitas)*.

Bu itibarla, *müteşekkil dil’e* mahsus *şuur’u*, *müteşekkil dil’e* ait *suret’ler’e* mahsusen düşünülen *şuur’lar* esasında, *bir’li’k (unitas)* olarak ele almak gerekir.