Bu eser, Siirt’in önde gelen mutasavvıflarından biri olan Şeyh Muhammed el-Hazîn el-Fersâfî’nin hayatını, ilmî ve tasavvufî kişiliğini ve ona duyulan derin sevginin şiirsel yansımalarını konu edinmektedir. Şeyh el-Hazîn, sadece ilmî bir otorite değil, aynı zamanda gönüllerde yer etmiş bir irfan ve irşad önderi olarak Siirt halkı başta olmak üzere geniş bir coğrafyada manevi izler bırakmıştır. Eserde, Şeyh el-Hazîn’in eğitim süreci, tasavvufî seyri ve hilâfetle görevlendirilme aşamaları ele alınmakta; özellikle Halidiyye tarikatına intisabı, Siirt’te kurmuş olduğu medrese aracılığıyla halk üzerindeki etkisi ile birlikte, Divanı’nda yer alan ilahî aşk, iman ve tasavvufî hakikat temalı şiirlerine dair bilgilere yer verilmektedir. Kitabın ana bölümünde ise onun hakkında kaleme alınmış 22 şiir (15 methiye, 6 mersiye, 1 türbe şiiri) yer almaktadır. Bu şiirlerde Şeyh el-Hazîn; “kalplerin nur kaynağı”, “gönüllerin sığınağı”, “gavs-ı zaman”, “ilahi sırlarla yoğrulmuş mürşid”, “rahmet kapısı” ve “manevi güneş” gibi vasıflarla anılmakta; onun irfanı, edebi duruşu ve kerametleri yüceltilmektedir.
Pek çok şairin Arapça, Kürtçe ve Farsça dillerinde yazdığı bu kasideler; Şeyh el-Hazîn’in halk ve talebeleri nezdinde ne denli derin bir sevgiyle anıldığını göstermektedir. Bu eser, hem bir mürşidin ilim ve irfanla yoğrulmuş yaşamını hem de Siirt’in zengin şiir ve tasavvuf geleneğini yansıtan kıymetli bir eserdir.
Anahtar kelimeler: Arap Dili; Kaside; Şeyh Muhammed el-Hazin; Siirt; Siirt’te Şiir Kültürü