Mu‘tezilî düşünce geleneğinin önde gelen kelâmcılarından Kâdî Abdülcebbâr’ın dinî ve siyasî düşüncesinin, Mu‘tezilî düşüncenin tecrübe ettiği fikrî farklılaşmalar bakımından değerli olduğu kanaatindeyiz. Kâdî Abdülcebbâr’ın kelâmî ve siyasî görüşlerini, ekol içindeki farklılıkları ve ekol dışına yönelik öne çıkan özellikleriyle irdelemek bizi Mu‘tezilî düşüncenin bilhassa Cübbâîler sonrası dönemde nereye yöneldiği konusunda bir nebze olsun aydınlatabilecektir. Bu minvalde çalışmamız, Kâdî Abdülcebbâr’ın Mu‘tezilî düşüncedeki yerini fikrî farklılaşma olgusu üzerinden billurlaştırmayı hedeflerken bu ameliyeyi de “el-Usûlü’l-Hamse” bağlamında örneklendirmeyi kendine konu edinmiştir.