Türkiye Kazaklarının göç önderlerinden Delilhan Canaltay 90 yıllık hayatında birçok tarihi olaya şahitlik etmiştir. 1937’de daha 15 yaşındayken babası Canımhan Tilevbayoğlu ile birlikte hacca gitmiş ve hac yolunda İstanbul’da bulunmuştur. Karaköy’de hac yolcularıyla çekildiği fotoğrafı yıllar sonra Türkiye’ye geldiğinde bulmuştur.
Doğu Türkistan’ın efsanevi kahramanı Osman Batur’un bağımsızlık mücadelesinde en yakınında olanlardan biriydi. Hatta Altay valisi olduğu zamanlar Osman Batur’un kendi isteğiyle ona dini konularda dersler de verdi. Canaltay bu büyük kahramanı şöyle tanımlıyor: *Osman Batur sıradan bir insan değildi. Doğuştan yetenekli, zeki biriydi. Beş vakit namazını eda ederdi. İslam’a sadık bir adamdı. Daha önce devlet işlerinde görev almasa, bu alanda tecrübesi olmasa da idari işlerde müthiş bir yeteneği vardı. İleri görüşlü, derin düşünen,sorumluluğunu aldığı işi sonuna kadar götüren tam bir yiğitti.*
1992’de Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in davetlisi olarak katıldığı I. Dünya Kazak Kurultayı’nda Dünya Kazakları Cemiyeti’nin Yönetim Kurulu üyeliğine seçildi. Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev tarafından Kazak halkına yaptığı hizmetlerinden dolayı 2001`de 10. Yıl Madalyası ile ödüllendirildi.
Askeri okulda eğitim alarak albay rütbesine kadar yükselen Delilhan Canaltay din alanında büyük alimlerden ders almıştı. Kazakların maneviyat önderlerinden Halife Altay’ın ilk Kazakça Kur’an-ı Kerim mealini yazım aşamasında katkılar sağladı.
Kazakça, Türkçe, Uygurca, Arapça, Farsça, Çince, İngilizce ve Rusça gibi çok sayıda dil bilen Delilhan Canaltay 15 Ocak 2012’de İstanbul’da Güneşli’de kendisinin kurucusu olduğu Kazakkent’teki evinde vefat etti.
