16. yüzyıl tahrir defterlerinden 1575 tarihli iki nüsha defterin karşılaştırmalı bir değerlendirmesi olan eser, bugün İzmir’e bağlı ilçe; Osmanlı devrinde ise kah İzmir’e tabi bir nahiye, kah bağımsız bir kaza olan Çeşme’nin sosyal ve iktisadi yapısını çözümlüyor. Bir giriş ve yedi bölümden oluşan eser bölgenin coğrafi yapısı, tarihi ve idari yapısı, nüfusun köyler arasında dağılışı, ziraat ve hayvancılık, kazanın Osmanlı timar sistemi içindeki yeri ve ticaretteki rolünü konu alıyor. Bölgeye gerçekleştirilen sürgünler ve sonuçları üzerinde de duruluyor.