Vergi incelemesi, modern devletin egemenlik gücüne dayanan ve kamu hizmetlerinin finansmanında kullandığı vergilendirme yetkisinin muhatapları üzerindeki en etkili yansımalarından birisidir. Zira vergi incelemesi ile vatandaşların aynı zamanda siyasi bir hakkı da olan vergi ödevinin tam ve doğru bir şekilde yerine getirilip getirilmediği, vergi idaresinin elindeki geniş yetkiler ve etkili yöntemlerle denetlenmektedir. Bu idari faaliyetin yürütülmesi hukuk devleti çerçevesinde kanunilik ilkesi esasına dayalı olarak gerçekleştirilmeli, tarafların hak ve yükümlülüklerinin sınırları açık ve önceden öngörülebilir bir şekilde çizilmeli; vergilendirme yetkisinin bir uzantısı olan vergi incelemesi yetkisinin kullanımında bireylerin hak ve özgürlüklerinin sınırlanmasında Anayasal ve yasal ilkeler göz önünde bulundurulmalıdır. Bu kitap vergi incelemesi müessesesini Türk vergi sistemindeki hukuki niteliği ile kapsamlı bir şekilde ele almakta, bu niteliğini ortaya koyarak mükellef hakları çerçevesinde değerlendirmekte ve ortaya çıkan hukuki sonuçları ile bu sonuçlara dair çözüm önerilerini incelemektedir.
 

İÇİNDEKİLER
 

GİRİŞ

BİRİNCİ BÖLÜM

VERGİ İNCELEMESİNİN KAVRAMSAL ÇERÇEVESİ, HUKUKİ NİTELİĞİ VE SINIRLARI

1.1. Vergi İncelemesinin Kavramsal Çerçevesi

1.1.1. Vergi Denetimi Kavramı, Amacı ve Türleri

1.1.2. Vergi İncelemesi: Kavram, Tanım ve Vergi Denetimindeki Yeri

1.1.3. Vergi İncelemesinin Amacı ve İşlevleri

1.2. Vergi İncelemesinin Hukuki Niteliği, Hukuki Dayanakları ve Sınırları

1.2.1. Genel Olarak

1.2.2. Vergi İncelemesinin Hukuki Dayanakları ve Sınırları

1.2.2.1. Genel Açıklama

1.2.2.2. Vergi İncelemesinin Anayasal Dayanakları

1.2.2.3. Vergi İncelemesinin Anayasal Sınırları

1.2.2.4. Vergi İncelemesinin Yasal Dayanak ve Sınırları

1.3. Vergi İncelemesinin Hukuki Nitelendirmesi ile Hukuksal Yorum ve İspat Sorunu

1.3.1. Hukuki Niteliği

1.3.2. Vergi İncelemesinde Hukuki Yorum ve Nitelendirme

1.3.3. Vergi İncelemesinde Delil ve İspat
 

İKİNCİ BÖLÜM

VERGİ İNCELEME SÜRECİ VERGİ İNCELEMESİNDE YETKİ, KAPSAM, İNCELEMENİN BAŞLAMASI VE DEVAMI SÜRECİ İLE MÜKELLEF HAKLARI

2.1. Vergi İnceleme Sürecinin Planlanması

2.2. Vergi İncelemesinde Yetki

2.2.1. Genel Açıklama

2.2.2. Vergi İdaresi

2.2.3. Vergi İncelemesine Yetkililer

2.2.4. Vergi İncelemesinde İncelemeye Yetkililerin Takdir Yetkisi ve Sınırları

2.3. Vergi İncelemesinde Kapsam

2.3.1. Vergi İncelemesinin Türleri

2.3.2. Vergi İncelemesine Tabi Olanlar

2.3.3. Vergi İncelemesinin Konusu

2.3.4. Vergi İncelemesinin Yeri (Ülkesel Sınırlar Bakımından)

2.3.5. Vergi İncelemesinin Zaman Bakımından Kapsamı

2.4. Vergi İncelemesi Süreci: Sürecin Başlaması, İncelemeye Başlama, İncelemenin Yürütülmesi ve Sonlandırılması

2.4.1. İncelemeye Sevk Usulleri

2.4.2. Vergi İncelemesi Sürecinin Başlaması

2.4.3. Vergi İncelemesinin Yapılacağı Yer

2.4.4. Defter ve Belgelerin İncelemeye İbrazı

2.4.5. E-Denetim ve E-İnceleme

2.4.6. İbraz Yükümlülüğünün İhlali ve Susma Hakkı

2.4.7. Defter ve Belgelerin Mahkemeye İbrazı

2.4.8. Vergi İncelemesine Başlanmasının Hukuki Etkisi ve Sonuçları

2.5. Vergi İnceleme Süreci

2.5.1. Vergi İncelemesinin Aşamaları

2.5.2. Vergi İncelemesinde Süre

2.5.3. Vergi İnceleme Sürecinde Mükellef Hakları
 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

VERGİ İNCELEMESİNİN SONUÇLARI VE HUKUKİ ETKİLERİ İLE OLMASI GEREKEN HUKUK BAKIMINDAN VERGİ İNCELEMELERİ

3.1. Vergi İncelemesinin Sonuçlanması ve Hukuki Etkileri

3.1.1. Vergi İnceleme Raporu Sonucu Tarhiyat ve/veya Ceza Kesme İşlemi

3.1.2. Vergi İnceleme Raporu ile Zarar Azaltımı, Yatırım İndirimleri ile İstisnaların ve Katma Değer Vergisi İndirimlerinin Reddi

3.1.3. İade İncelemelerine İlişkin Raporlar Sonucu Yapılacak İşlemler

3.1.4. Kabul Raporu Düzenlenmesi Halinde Yapılacak İşlemler

3.1.5. Vergi İnceleme Sonucunun Tebliğ Edilmemesi: Raporun Bekletilmesi

3.1.6. Vergi İncelemesi Sonucunun Diğer Mükelleflere Etkisi: Özel Esaslara Alma ve Katma Değer Vergisi İade Talepleri Yönünden Özel Esaslar

3.2. Olması Gereken Hukuk Bakımından Vergi İncelemeleri

3.2.1. Vergi İncelemesine Tabi Olanların Vergi Usul Kanunu`nda Yeniden Düzenlenmesi

3.2.2. İncelemeye Sevk Konusunda Getirilen Usullerin Vergilendirme İlkelerine Uygun Olarak Kullanılmasının Sağlanması

3.2.3. Aramalı Vergi İncelemesi Bakımından Öneriler

3.2.4. Vergi İnceleme Sürelerine Uyulmamasının Vergilendirme İşleminin Hukuki Durumuna Etkisinin Düzenlenmesi

3.2.5. Zamanaşımı Süresi İçinde Yeniden Vergi İncelemesi Yapılmasının Şartlarının Vergi Usul Kanunu ile Düzenlenmesi

3.2.6. Uluslararası Vergi İncelemelerinin Yaygınlaşması

3.2.7. İncelemeye Başlama Bildiriminin Tarihinin Vergi Usul Kanunu`nda Açıkça Düzenlenmesi

3.2.8. Vergi Mükelleflerinin Dinlenilme ve Bilgi Alma Hakkı Bakımından Öneriler

3.2.9. Vergi İncelemesine Yetkililerin Adsız Düzenleyici İşlemlerle Bağlı Olmasının Gözden Geçirilmesi

3.2.10. Vergi İnceleme Raporları ve Vergi Tekniği Raporlarının Vergi ve/veya Ceza İhbarnamesi Ekinde Tebliğ Edilmesinin Kanunda Açıkça Zorunlu Hale Getirilmesi

3.2.11. Vergi İnceleme Raporlarının Vergi Dairesince İşleme Konulması Gereken Sürelere Dair Düzenleme Yapılması

3.2.12. Mükellef Haklarının Vergi Usul Kanunu`nda Düzenlenmesi

3.2.13. Özel Esaslar Uygulamasının İçerdiği Hukuka Aykırılıkların ve Hukuksuz Vergi İncelemelerinin Önlenmesi

3.2.14. İcrai Sonuçlar Doğuran Vergi İnceleme Raporlarının Tarh İşleminden Bağımsız Dava Edilebilmesi Yönünde Açık Düzenleme Yapılması

3.2.15. E-Denetim ve E-İnceleme Süreçlerinin Şeffaflaştırılmasına Dair Düzenleme Yapılması