Cumhuriyet dönemi Türk siyasi hayatını tam olarak anlayabilmek için, özellikle bazı şehirlerdeki siyasi gelişmelerin dikkatle takip edilmesi gerekir. siyasi hayattaki önemli gelişmeler, büyük değişimler ve kırılma noktaları, çoğunlukla bu şehirlerin tutum ve davranışlarıyla yakından ilişkilidir. Bu şehirlerin siyasi tutum ve davranışları genel gidişatın yönünü belirlediği gibi, siyasi dönüşüm projelerinin de olumlu olumsuz ilk tepkilerinin ortaya çıktığı merkezlerdir. Bütün bu özelliklere bir arada sahip olan şehirlerden birisi Erzurum`dur. Nitekim Milli Mücadele`nin başlangıcından, bu çalışmanın üst sınırını oluşturan 1950 yılına kadar meydana gelen önemli siyasi gelişmelere bir göz atmak, bu tezin doğruluğunu kendiliğinden ortaya çıkaracaktır. Fakat Erzurum`un siyasi karakterinin oluşumunu tam olarak anlayabilmek için, biraz daha eskiye gitmek gerekir. II. Meşrutiye öncesine...