Nikolay Gavriloviç Çemişevski (12 Temmuz 1828 - 17 Ekim 1889) Rus devrimci demokrat, materyalist filozof, eleştirmen ve sosyalist. Bazıları tarafından bir ütopyacı sosyalist olarak değerlendirilmiştir. 1860`larda Rusyada devrimci demokrat hareketin önderiydi. Lenin, Emma Goldman gibi isimler onun düşüncelerinden etkilenmiştir. Bir papazın oğlu olarak Saratov`da 1828`de doğdu. 1846`ya kadar burada kaldı. 1850`de St. Petersburg Üniversitesinden mezun olduktan sonra,Saratov`da bir lisede öğretmenlik yapmıştır. 1853`ten 1862`ye kadar St. Petersburg`da yaşamış, Sovremennik`te (Çağdaş) baş editör olmuştur. 1862`de tutuklanmış ve hapsedilmiştir. Nasıl Yapmalı adlı romanını bu sırada yazmıştır. 1862 yılında `sivil idam hükmü verilmiştir, ardından cezai kölelik ve daha sonra Sibirya`ya sürgün edilmiştir. 17 Ekim 1889`da,61 yaşında ölmüştür. Çemişevski Rus popülizmi, Narodizmln kurucusudur. Halkı otokrasinin bir devrim ile devrilmesi ve sosyalist bir toplumun yaratılması için çalışmaya davet etmiştir. Düşüncesi eski köylü komününü temel alan bir soysalizmdir. Herzen, Belinsky ve Feuerbach fikirlerini büyük ölçüde etkilemiştir. Felsefi anlamda bir maddeci idi. Kari Marx, Çemişevski`yi, `burjuva iktisadının iflasını ustaca ortaya koyan büyük Rus araştırmacı ve eleştirmen` olarak tanımlar. Ancak Çemişevski bir marksist değildi, daha doğrusu marksizmden tamamen habersizdi.