Fikir Çırpıntıları, Memmed İsmayıl`ın (Mehmet İsmail) Azerbaycan`da çeşitli dergilerde yayımlanmış yazıları ve hikâyelerinden derlenmiştir. Kitapta yer alan eserlerde yazarın dil, kültür ve edebiyat üzerine felsefi düşüncelerinin farklı izlerini görürüz; onun bütün eserlerine yansıyan vatan ve millet sevgisine bir kere daha şahit oluruz.

“...Türk Dünyası kocaman dallı budaklı bir ağaca benziyor. Bu ağacın kökleri Doğu Türkistan`a, Tanrı Dağlarına; gövdesi Orta Asya bozkırlarına; budakları Kafkaslara; çiçek açan dalları ise Anadolu topraklarına uzanır. Çiçekler budaksız, budaklar gövdesiz, gövde köksüz yaşayamaz. Bunu bizim bildiğimiz gibi düşmanlarımız da bilir. O nedenle de yabancı güçler zaman zaman Türk dünyasını parçalamaya çalışmış ve kısmen de olsa bunu başarmışlardır. Elimizi kaldırırız, elimiz kalkmıyor; kolumuzu kaldırırız, kolumuz...

Henüz yalnızca yüreğimiz yerindedir. Dünyanın sinir noktasında, göbeğinde bir tarafını kuzeyin gıpta soğukları, bir tarafını güneyin sıcak çöl hasedi çevreleyen Tanrı`nın bakış noktası eski Türk toprakları, sen neler çekmedin bu hava akımında? Acaba bize yurt verdiğinde, yuva seçtiğinde gözü arkasınca mı kalmış Allah`ın?”