"Puşkin üzerine konuşma" Dostoyevski’nin 6 Haziran 1880’de Moskova’da Puşkin’in bir heykelinin açılışı münasebeti ile yaptığı konuşma metnini kapsamaktadır. Bu konuşmasında Puşkin’in çeşitli özellikleri üzerinde durarak onun Rus milleti için taşıdığı milli değeri ifade etmeye çalışan Dostoyevski, o yıllarda Rus aydınları arasında yaygın olan batıcılığa karşı milliyetçiliği destekler. Ona göre Rusya’nın kurtuluşu öncelikle kendi milli ve manevi değerlerine sahip çıkmak yolunda olacaktır. Halkına yabancılaşmış Rus aydını bu yoldu en büyük engeldir. Ünlü yazarın düşünceleri Türkiye ve benzeri ülkelerde de günümüze kadar süregelen batılılaşma hareketlerine açıklık getirmektedir.