Aptallığı aptallık yapan nedir?

Modern edebiyatın büyük yazarlarından Robert Musil`e göre aptallık zekâ eksikliği değil, daha çok bir duygu hatasıdır; hem bireysel hem de toplumsal yaşamda başı sonu olmayan bir muamma. Deha ile aptallık da çoğu kez birbirine öylesine karışır ki, onları ayırmak neredeyse imkânsızlaşır. Üstelik üzerine konuşmak başlı başına bir paradoksa neden olur: Aptallık hakkında konuşan, kendini bundan azade varsayar; oysa tam da bu güven, aleni bir aptallık işareti olabilir. Elbette, bir de kitlelerin ve kalabalıkların engellenemez aptallığı söz konusudur. Dolayısıyla aptallık, insanlık durumunun bir nevi mütemmim cüzüdür.

Alman faşizmi gücünün doruğundayken gerçekleştirdiği bu ünlü konuşmasında Musil, benzersiz üslubu ve keskin ironisiyle, kendini de meselenin dışında bırakmadan her türden aptallığı ciddiyetle ti`ye alır. Böylece, Nazilerin nefret ettiği ve kitaplarını yasaklattığı Musil`in en sert, aynı zamanda en eğlenceli metinlerinden biri olan Aptallık Üzerine, her şeye rağmen geleceğe miras kalır.