İkinci Dünya Savaşı Türkiyesi çalışmalarının üçüncü cildinde İlhan Tekeli ve Selim İlkin, Türkiye’nin savaş sonrası için yaptığı hazırlıkları inceliyorlar. Eğitimdeki reform çalışmaları, sağlık alanında hazırlanan 10 yıllık program, tarımda yeni kurumsallaşmalar ve Çiftçiyi Topraklandırma Yasası, sanayileşme yatırımlarının ivedileştirilmesi, yol-su-elektrik ve liman altyapıları, çalışma rejiminin yeniden düzenlenmesi, vergi düzenindeki değişiklikler ve çok partili rejime geçiş hazırlıklarıyla, kapsamlı bir değişim programının hazırlıklarını; Dünya Savaşı’nın, dışında kalmış olsa bile, Türkiye’yi nasıl kapsamlı bir değişime uğrattığını görüyoruz. 1950’ler ve sonrasındaki büyük
modernleşme dalgasının ön hazırlıklarının geniş bir panoraması...

*Türkiye’nin savaş süresince savaş sonrası için yaptığı hazırlıkları büyük ölçüde yakın geçmişindeki köktenci modernite projesi belirleyecekti. Savaş dönemi, Türkiye’nin o yıllara kadar yaptıklarının yeterliliğinin sınanmasına olanak vermiş, ülkenin ekonomik performansının hangi bakımlardan yetersiz, hangi bakımlardan başarılı olabildiği açık olarak ortaya çıkmıştır. Ayrıca savaş içinde, daha önce kullanmadığı kaynaklarını da kullanmaya başlamıştır. Daha önce kullanamadığı hangi olanaklarını kullanabileceği konusunda yeni kavrayışlara ulaşmıştır.*

İlhan Tekeli - Selim İlkin