Her okuma, çözümlemeyi yanında getirir. Okur, metni anlamışsa bir çırpıda çözümlemiştir de. Eğer metin, tek bir anlama gelen sözcükler kullanılarak sıradan cümlelerle yazılmışsa hemen her okur, okuduğu metni ayırdına varmadan çözümler. Zorlayıcı ya da karmaşık cümle kuruluşları, birden çok anlama gelebilecek sözcük oyunları, belki de ilk kez kullanılmış anlatım yöntemleri varsa metinleri anlamak zorlaşır. Öncelikle, böyle metinleri anlamak için çözümlüyoruz. Yanında, başka nedenler de geliyor. Kısa, kesin cümlelerle açıklayalım:
· Metni anlamak.
· Alt metni okumak.
· Metnin dayanaklarını açıklamak.
· Diğer metinlerle karşılaştırmak.
· Diğer metinlerle ilişkilendirmek.
· Metni, sanatsal bağlam içine yerleştirmek.
· Bir görüşü kanıtlamak.
· Metnin ana temasıyla yan temalarını belirlemek.
· Metnin yapı taşlarını tanımak.
· Metnin bağlamını kurmak.
· Metne ilişkin soruları, metnin sunduklarıyla yanıtlamak.
Her metin, özgül okumasını dayatır. Metnin yapı taşlarına göre, çözümleme süreci de değişiklik gösterir. Yeni metin türleri, yeni okuma yöntemleri gerektirir. Yeni çözümleme yöntemleri de yanında gelir.