"Bak şu semaya, ne görüyorsun, mailiklerden mürekkep bir derya... Gözlerinle onun içine girmeye çalış: o mailikleri yırtmak için uğraş, Ne görüyorsun? Mai... Daima mai... Değil mi? Sonra, bak ayağımızın altındaki toprağa, ne buluyorsun? Donmuş, simsiyah bir renk... Of!.. O siyah tabakaları parçalayarak içeriye bak; in, in, in, ne kadar inebilmek mümkünse o kadar in; ne buluyorsun? O siyahlıklar içinde ne buluyorsun? Siyah... Daima siyah, değil mi? İşte öyle bir şey yazmak istiyorum ki yukarı bakılsa mai ve daima mai; aşağı bakılsa siyah, daima siyah..."

Modern Türk romanının ve hikâyesinin babası kabul edilen Halid Ziya Uşaklıgil, Türk edebiyatına dil, üslup ve roman tekniği itibariyle önemli yenilikler getirmiştir. Onun olgunluk dönemi eserlerinden ilki, aynı zamanda bir Türk edebiyatı klasiği olan ve yazıldığı dönemin sosyal hayatına ait önemli ayrıntılar içeren Mai ve Siyah`tır