Şim­di­ye kadar gör­dük­le­ri­ni, ya­şa­dık­la­rı­nı ben­ze­me­se de; daha ağır, daha kor­kunç, daha ıs­tı­rap­lı olsa da; bu ola­yın­da so­ruş­tur­ma­sı­nı yapıp, so­nuç­lan­dır­mak zo­run­da ol­du­ğu­nun, bun­dan ka­çı­şın müm­kün ol­ma­dı­ğı­nın far­kın­day­dı.
Bu far­kın­da oluş onu, ka­pa­na kı­sıl­dı­ğı­nı ay­rım­sa­yıp çır­pı­nan, sağa sola atıl­ma­sı­na rağ­men elin­den bir şey gel­me­yen bir hay­va­nın ça­re­siz­li­ği­nin ge­tir­di­ği salt bir kor­ku­ya, te­dir­gin­li­ğe ben­ze­yen kar­ma­şık fakat güçlü duy­gu­la­ra iti­yor­du.
Ya­ra­tı­lış­tan duy­gan bir in­san­dı. Her ne kadar de­ne­yim­le­rin ge­tir­di­ği alış­kan­lık­lar­la şer­bet­len­se, ru­hu­nun en has­sas yer­le­ri nasır bağ­la­sa, vur­dum­duy­maz­lı­ğın so­rum­suz­lu­ğu­na sı­ğı­na­rak ken­di­ni ko­ru­ma­ya ça­lış­sa da; ne ya­par­sa yap­sın; bu tür olay­lar­dan ben­li­ği­nin de­rin­den et­ki­len­me­si­ne, bir ba­kı­ma ya­ra­lan­ma­sı­na engel ola­mı­yor­du. Çünkü o güçlü bir so­rum­lu­luk duy­gu­su sa­hi­biy­di. Bu duy­gu­da ona, ya­ra­tı­lı­şın­dan ge­li­yor­du.
Bu etki ve yara, ge­nel­de içine gir­mek zo­run­da kal­dı­ğı olay­la­rın va­ha­met de­re­ce­si­ne göre derin ve acı­tı­cıy­dı. Bu has­sa­si­yet onun öz­ya­pı­sın­dan ge­li­yor­du. Bu ne­den­le et­ki­len­me­me­si, ken­di­ni bun­dan ta­ma­men ko­ru­ma­sı müm­kün de­ğil­di.