Lapidus’un İslam Toplumları Tarihi, İslam’ın ortaya çıkışından 1990’lara kadarki dönemi, İslam’ın yayıldığı bütün toplumlar üzerinde ve bu toplumların yaşadıkları tarihsel, toplumsal, siyasi ve ekonomik dönüşümlerle ele alan hacimli bir eserdir. Cambridge University Press tarafından iki cilt halinde hazırlanmış daha kapsamlı bir araştırmanın Ira M. Lapidus tarafından özenle elden geçirilmesi sonucu yine aynı yayınevi tarafından tek cilt olarak yayımlanmıştır. Kitaba asıl değerini veren nokta, sadece siyasi ya da ekonomik tarihi ele almaması, İslam toplumlarının toplumsal, kültürel, felsefi üretimlerine ve tartışmalarına siyaset ya da ekonomi kadar yer vermesidir. İslam Toplumları Tarihi kitabın hacmi nedeniyle Türkçe’ye iki cilt olarak çevrilmiştir. Birinci cilt, İslam’ın ortaya çıkışından 19. yüzyıla kadarki dönemi ele alır. İslam’ın vazettikleri, fıkhi ve kitabi tartışmalar ve bu tartışmalar arasında ortaya çıkan ayrımlar ve bu ayrımlarla birlikte hayat bulan toplumsal, kültürel canlılık, Abbasi hanedanından Osmanlı İmparatorluğu’na, Maveraünnehir’den Magrib’e ve Maşrık’a kadar uzanır. İslam Toplumları Tarihi yalnızca akademisyenler, araştırmacılar için değil; aynı zamanda meraklı "okurlar" için de müracaat edilecek önemli bir kaynaktır.