İslam medeniyeti yalnızca siyasî fetihlerle değil, kurduğu mali düzen, şehirleşme anlayışı, sosyal sınıfları ve iktisadî kurumlarıyla da tarihte benzersiz bir yere sahiptir. Zeydan, bu ikinci ciltte İslam toplumunun ekonomik ve sosyal temelini oluşturan servet, gelir kaynakları ve harcamalar üzerinde durur. Abbasî Halifelerinin, valilerin ve saray çevresinin zenginlikleri; Beytü’l-mal’in işleyişi; vergilerin toplanma usulleri; harcamaların artışına yol açan sebepler bu cildin ana konusudur.
 
Eserde hem devletin hem toplumun serveti incelenir: Mısır, Şam, Basra, Kûfe ve Bağdat gibi şehirlerin zenginlikleri, halkın refahı ile yoksulluğu arasındaki derin uçurumlar, saray israfı ile sıradan ahali arasındaki karşıtlık dikkatle işlenir. Böylece İslam medeniyetinin maddî temelleriyle onun toplumsal yapısı arasındaki bağ açığa çıkar.