*Efendiler, yalnız şahsımı düşünseydim sulh olur olmaz, ‘Ben tarihi ve milli vazifemi yerine getirdim’ der ve gider, hoşuma giden bir yerde otururdum. Bu tarzda hareket şüphesiz kendi nam ve hesabıma en iyi bir hareket olurdu. Mücadeleye devam eden bir insanın yıpranması muhakkaktır. Yeniden ve daha esaslı işe başlamak mecburiyetindeyiz ve bütün elde etmeyi arzu ettiğimiz neticeleri yeniden işleyerek teyit etmek gereklidir. Bunun mücadeleden kaçınarak sağlanmasının mümkün olacağını zannetmiyorum.*

Gazi Mustafa Kemal Paşa, 14 Ocak 1923’te bir ay sürecek Batı Anadolu gezisine çıktı. İlk durağı, Eskişehir oldu. Son durağı ise 17 Şubat 1923’teki İzmir İktisat Kongresi…

Yurt gezisine çıktığında Lozan’da görüşmeler sürüyordu. Yani sulh henüz resmi olarak tesis edilmemişti. Ankara daha başkent olmamış; yeni devletin idare merkezi, dini, izlenecek yol, iç ve dış kamuoyunda tartışmaların ön sıralarını meşgul ediyordu. Mustafa Kemal’in anlatacakları bu nedenle çok önemliydi. Çünkü konuşmalarda, Türkiye’nin o günleri ve geleceğinin ipuçları yer alıyordu.