‘’Romanların bize insan hayatı ve kişiliği hakkında bilimsel psikolojiden her zaman dah fazla şey öğretmesi mümkündür, hatta fevkalade muhtemeldir.’’

Noam Chomsky Dil ve Bilmenin Problemleri

*Ama içinde kek kırıntıları bulunan çay damağıma değdiği anda irki­lerek içimde olan biten olağanüstü şeye dikkat kesildim. Sebebi hak­kında en ufak bir fikre sahip olmadığım, soyutlanmış, harikulade bir haz benliğimi sarmıştı. Bir anda hayatın dertlerini önemsiz, felaketle­rini zararsız, kısalığını boş kılmış, aşkla aynı yöntemi izleyerek, benli­ğimi değerli bir özle doldurmuştu; daha doğrusu bu haz benliğimde değildi, benliğimin ta kendisiydi. Kendimi vasat, sıradan ve ölümlü hissetmiyordum artık. Bu yoğun mutluluk nereden gelmiş olabilirdi bana? Çayın ve kekin tadıyla bağlantısı olduğunu, ama onu kat kat aştığını, farklı bir niteliği olması gerektiğini seziyordum. Nereden ge­liyordu? Anlamı neydi? Nerede yakalanabilirdi? İkinci bir yudum alı­yorum, ilk yudumdan fazlasını bulamıyorum, üçüncü yudumda, ikin­cide bulduğum kadarı da yok. İçmeye son vermem gerek, iksirin etkisi azalıyor sanki. Aradığım gerçeğin onda değil, bende olduğu belli.*

Swannların Tarafı - Proust, 1913