Dört Aklî Yolculukta Aşkın Hikmet 8 (Esfârü’l Erba‘a)
Molla Sadreddin Şîrâzî
İnsanın kemâle erme sürecini dört aşamalı bir yolculuğa/sefere benzeten Molla Sadrâ, tercümesini sunduğumuz ilk 5 cilte yer alan iki yolculukta, halktan Hakk`a doğru ve Hak ile Hak`ta yolculuklarını; 6 ve 7. ciltlerde ise Hak ile Hak`tan halka doğru olan üçüncü yolculuğu/seferi ele alır. Elinizdeki bu ciltle beraber de seferlerin dördüncüsü olan Hak ile halka yolculuğuna başlanır.
Molla Sadrâ dördüncü yolculuğun ilk cildini (sekizinci cilt), nefis/psikoloji ilmine ayırır. Filozof, bu cilt kapsamında nefis ilminde nefsin cismânî maddelerden oluşmasının başlangıcından; makamlarının sonuna ve en yüce gayelerine dönüşüne kadarki durum hakkındaki görüşlerini ortaya koyar. Nefsin tanımı, mâhiyeti, ortaya çıkışı, cevherliği, nefis-beden ilişkisi, nefis türleri, her bir nefis türünün sahip olduğu yetiler, irâdî hareket yetisi, beş duyu yetisi, iç idrak yetileri ve insânî nefsin sahip olduğu nâtık/akıl yetisi bu ciltte ele alınan alt başlıklardır.
Molla Sadrâ ayrıca bu ciltte, nefis ilmine ilişkin meseleleri ele alırken yöntem olarak İbn Sînâ merkezli Meşşâî felsefe, Sühreverdî merkezli İşrâkî felsefe ve Fahreddîn er-Râzî merkezli kelâmî düşüncenin bu meseleler hakkındaki görüşlerine yer vererek değerlendirmesini de yapar ve söz konusu değerlendirmeler bağlamında eleştirilerini ve kendi özgün görüşlerini ortaya koyar.