Namık Kemalin 1880`de yayımlanan Cezmiadlı romanı, Türk edebiyatında tarihî roman olarak kabul edilir. Cezmi, Namık Kemalin İntibah romanından tam dört yıl sonra ele alınır. Dolayısıyla bu dört yıl, Namık Kemali Osmanlı tarihi ile yakından ilgilenmesine sebebiyet verir.
Cezmi, on bir bölümden meydana gelmekle birlikte, tarihi pek çok bilgiye eserin ilk bölümünden ulaşmak mümkündür. Ayrıca romandaki kişilerin analizleri de ilk bölümde yer alır.

Romanın olay örgüsünü Osmanlı İran harbi oluştururken, Cezmi adlı başkahramanın harp sırasında yaşamış olduğu birtakım olaylar zinciri romanın adından da anlaşılacağı gibi daha çok kahraman odaklı bir eserin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Bu çalışmada roman, günümüz okurunun zorlanmadan anlayabileceği bir yapıya büründürülmeye çalışılmıştır. Kitabın baş tarafına ise romanın ayrıntılı incelemesi konulmuştur.