Meşrutiyet Dönemi’nin fikir hayatının renkli ortamında, Anadolu Türklüğünün ve aydınlarının *Türkistan* coğrafyasında yaşananlara dair ilgisini ve söz konusu bölgenin kadim ve büyük milleti Türklerin, Rus Hükümeti’nin *imha* siyasetine karşı verdikleri mücadeleyi basından takip etmek mümkündür.

Türkistan’daki *uyanış* hareketinin, sosyal, iktisadi ve kültürel hayatının Anadolu’daki yankısı son derece etkileyicidir. Bu ortak *uyanış* ın *İslamcılık, Türkçülük, Batıcılık* fikir akımlarının her biri içinde taraftarları olduğu gibi asıl karakterini ise *Yenilikçi-İslamcı Türkçü* aydınların kazandırdığı gözlenmektedir.

Bu ise ifadesini *Dilde, fikirde, işte birlik* cümlesinde bulmuştur. Tarihin geçmişten bugüne ışık tutan özelliğini hatırdan çıkarmayarak *Türkistan* da izlenecek politikaları belirlemek gerekmektedir.