İslam dünyasının IX. ve X. asırlardaki atılımından sonra felsefenin ve bilimin gerilemeye başladığı tezi uzunca bir süre akademide varlığını sürdürmüştür. Ernest Renan, Ignaz Goldziher, Gustav von Grunebaum ve Bernard Lewis gibi araştırmacılar Ortodoks ulemânın bilime ve felsefeye karşı olduklarından dolayı bu tür ilimlerin çöküşe geçtiğine dair birtakım iddialarda bulunmuşlardır. Yanı sıra, Yahya Michot Büveyhîlerin ve Fâtımîlerin yıkılmasıyla beraber Ortaçağ İslam dünyasında felsefi ilimleri destekleyen siyasi otoritelerin ortadan kalktığını; dolayısıyla, sosyo-politik durumun felsefi ilimlerin gerilemesine neden olduğunu tartışmıştır. Yine, George Makdisi İslam dünyasında ikili bilgi sınıflandırılmasının (şer`i-felsefi) ortaya çıktıktan sonra dînî ilimlerin İslâmî vakıflar tarafından desteklenerek medreselerde yaygınlaşırken yabanci (foreign) ilimlerin medreselerden dışlandığını; dolayısıyla, özel evlerde ve daru`l-ilm gibi kurumlarda okutulmak zorunda kaldığını, böylece dînî ilimlerin yayılmasını destekleyen gelenekçilerin zafer kazandığını ima etmiştir.